Montessori – Przedszkole Oxford Pre School

Maria Montessori opracowała całościową koncepcję pedagogiczną, obejmującą rozwój dziecka od narodzenia, aż do wkroczenia przez nie w wiek dorosły. Wychowanie i edukacja opierają się na szacunku dla godności dziecka. Wychowanie jest tu rozumiane jako wspieranie i stałe podążanie za dzieckiem. Istotą wychowania jest uniezależnienie dziecka od dorosłych, jego samodzielność i odpowiedzialność za siebie i za świat. Zadaniem wychowawcy jest pomoc dziecku w samodzielnym osiągnięciu celu, możliwa dzięki znajomości i szacunkowi dla praw rozwojowych.

W przedszkolach Montessori aktywność i dynamizm pracy dzieci łączy się z ciszą i skupieniem. Dzieci mają czas na samodzielne odkrycia. To miejsce, gdzie dzieciństwo jest czasem spokojnego wzrastania. Od tego jak dziecko się rozwija, czego doświadcza, jak jest motywowane i wspierane zależeć będzie całe jego przyszłe życie. Decydującą rolę odgrywa tu otoczenie, w którym dorasta. Czy jest pełne zakazów i niedostępnych przedmiotów, ogranicza możliwość zaspokajania ciekawości, czy jest odpowiednio przygotowane tak, aby umożliwić dziecku rozwój wszystkich sfer aktywności.

W szczególności w pierwszym okresie życia musimy stworzyć środowisko jak najbardziej interesujące i pociągające. Dziecko przechodzi poszczególnymi fazami rozwoju i w każdej z nich otoczenie zajmuje inną, lecz jakże ważną rolę.

Maria Montessori

OTOCZENIE

W pedagogice Montessori proces nauczania odbywa się poprzez swobodny i samorzutny wybór aktywności dokonywany codziennie przez dzieci w tak zwanym specjalnie przygotowanym otoczeniu, wyposażonym w materiał Montessori. Specjalnie przygotowane otoczenie to miejsce, w którym dziecko może zaangażować ręce, umysł i zmysły; gdzie wszystko czego potrzebuje jest w zasięgu jego ręki i nie zagraża jego bezpieczeństwu. Nauka opiera się na specjalnie opracowanych pomocach edukacyjno-rozwojowych, uporządkowanych tematycznie. Dziecko samo wybiera z czym chce w danej chwili pracować i ile czasu temu poświęci. Nauczyciel obserwuje dziecko
i stara się podążać za nim, podsuwając mu kolejne pomysły na działanie. Jest pośrednikiem pomiędzy otoczeniem i dzieckiem, pomaga mu samodzielnie odkrywać rzeczywistość. Pracę w znaczeniu pedagogiki Montessori należy rozumieć jako taką aktywność dziecka, która ma charakter rozwojowy, poznawczy, kształcący i prowadzi do osiągnięcia konkretnego celu. W ten sposób dziecko rozwija swoją wyobraźnię, zbiera potrzebne doświadczenia. Abstrakcyjne pojęcia stają się jaśniejsze, a zdobywanie wiedzy staje się radością.

Przygotowane otoczenie jako środowisko wychowawcze charakteryzuje się:

– pięknem i porządkiem; jest rzeczywiste, proste i dostępne

– dzieci muszą mieć zapewnioną wolność do pracy, ale jednocześnie umieć podążać według wyznaczonych zasad, które pozwalają na pracę jako części grupy

– dzieciom powinno się zapewnić przystosowane dla nich materiały, które wspierają odkrywanie świata i umożliwiają im rozwój niezbędnych umiejętności

– istnieniem mieszanych grup wiekowych, dzięki którym dzieci mogą rozwijać swoje zdolności życia w społeczeństwie i uczyć się od siebie wzajemnie zgodnie z własnym tempem rozwoju.

MATERIAŁ DYDAKTCZNY

Materiał dydaktyczny to różnego rodzaju przedmioty inspirujące dzieci do twórczego działania. Cechuje je prostota, estetyka i przemyślana konstrukcja. Każda pomoc zbudowana jest według zasady stopniowania trudności i dostosowany jest do potrzeb rozwojowych dziecka, a konstrukcja umożliwiająca samodzielną kontrolę błędów. Te specyficzne cechy dydaktycznych materiałów Montessori umożliwiają dziecku samodzielne działanie. Cały materiał jest ze sobą logicznie powiązany, stanowi integralną całość, a dany rodzaj występuje tylko raz, w jednym egzemplarzu. Każda grupa pomocy jest podstawą do następnych bardziej skomplikowanych i abstrakcyjnych działań. Zdobytą wiedzę dziecko potrafi wykorzystać w praktyce, np. ćwicząc z materiałem kształcącym wrażliwość na barwy przenosi umiejętność rozróżniania kolorów na swoje działania w otoczeniu.

Materiał dydaktyczny podzielony jest na 5 kategorii, odpowiadających działom edukacji montessoriańskiej: życie codzienne, sensoryka, edukacja językowa, edukacja matematyczna i kultura.

Materiał do ćwiczeń życia praktycznego: związany z samoobsługą, troską o środowisko, zwyczajami i normami społecznymi. Zajęcia i ćwiczenia mają na celu usprawnienie motoryki dziecka, koordynacji ruchów dziecka oraz opanowaniu umiejętności, które dzieci będą wykorzystywać w życiu codziennym.

Materiał sensoryczny: zwany przez M. Montessori „zmaterializowane abstrakcje”, ma znaczenie dla kształtowania się intelektu. Rozwija wszystkie zmysły, służąc jednocześnie do pobudzania aktywności umysłowej. Celem materiału sensorycznego jest ukazanie właściwości przedmiotów oraz ich systematyzacji. Pojęcia abstrakcyjne jak np. kształt, wielkość, kolor, szorstkość, ciężar, temperatura, smak, zapach, dźwięk są uzmysłowione i doświadczone przez dziecko.

Materiał językowy: do nauki czytania, pisania i gramatyki. Obejmuje doskonalenie umiejętności potrzebnych do czytania i pisania, w tym: poznanie kształtów liter i umiejętność ich rozpoznawania oraz rozróżniania. Uświadamia dzieciom, że w mowie wyróżniamy: zdania, słowa, sylaby, fonemy i głoski.

Materiał matematyczny: obejmuje poznanie kształtów figur geometrycznych i cyfr oraz ćwiczenia liczenia w zakresie od 0 – 1000 w tym dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia.

Materiał kulturowy: do nauki geografii, biologii, historii, geologii, astronomii, fizyki i chemii. Realizowany jest w sposób zintegrowany. Poznając ziemię i układ słoneczny dzieci zaznajamiają się również ze zjawiskami fizycznymi i atmosferycznymi jak np.: pory roku, klimat, pogoda. Poznają formy lądów i wód jak: wyspa, jezioro, półwysep, zatoka, rzeka, góry.

Najważniejszy okres w życiu to nie czas studiów uniwersyteckich, ale pierwszy okres, od urodzenia do szóstego roku życia. Jest to czas, kiedy formuje się inteligencja człowieka i nie tylko ona, ale całość jego zdolności psychicznych.

Maria Montessori

PRZEDSZKOLA KONWENCJONALNE A METODA MONTESSORI

PRZEDSZKOLA KONWENCJONALNE	METODA MONTESSORI
grupy dzieci w tym samym wieku co często powoduje konkurowanie ze sobą	grupy dzieci zróżnicowane wiekowo co powoduje, że uczą się od siebie i sobie pomagają
uczenie na pamięć	uczenie się przez doświadczanie
dzieci pracują w grupie wg ustalonego wcześniej programu	dziecko pracuje głównie indywidualnie z wybranym przez siebie materiałem w odpowiednio przygotowanym otoczeniu
wymagane jest uczestnictwo w grupie	uczestnictwo w grupie jest kwestią wyboru dziecka
zabawki często nawiązują do świata fantazji	pomoce dydaktyczna nawiązują do świata rzeczywistego
czas przeznaczony na wykonanie zadania określony jest z góry, a tempo nauczania wyznaczane jest przez poziom grupy i nauczyciela	dziecko pracuje nad danym zadaniem tak długo jak jest zainteresowane a tempo nauki wyznacza sobie samo rozwijając własne zainteresowania
nauczyciel wybiera miejsce i formę zajęć	dziecko wybiera miejsce i formę pracy
częste stosowanie kar i nagród zaburza rozwój samodyscypliny	rezygnacja z nagrody i kary kształtuje się wewnętrzną samodyscyplinę u dziecka; pojawia się uczucie postępu lub jego brak
materiał utrwalany jest przez dziecko z rodzicami	materiał utrwalany jest przez dziecko poprzez możliwość powracania do pomocy dydaktycznych
niewielki nacisk na rozwój sensoryczny	duży nacisk kładziony na pomoce sensoryczne, za pomocą których dziecko rozwija wszystkie swoje zmysły i myślenie przestrzenne
nauczanie prowadzone przez nauczyciela, który sprawuje kontrolę nad grupą	nauczyciel zachęca do współpracy w uczeniu się i pełni funkcję przewodnika
nauczyciel decyduje o przydziale tematu pracy i koryguje ewentualne błędy dziecka	dziecko wybiera pracę i odkrywa swoje błędy dzięki informacji zwrotnej dostarczonej przez materiały dydaktyczne
nauczyciel znajduje się w centrum jako ten który prowadzi zajęcia	nauczyciel jest przewodnikiem i obserwatorem dziecka
nauczyciel prowadzi dziecko do formułowania pojęć	dziecko samo poznaje i formułuje pojęcia poprzez materiały do samo edukacji

Dr MARIA MONTESSORI – biografia

dr Maria Montessori

Maria Montessori była osobą wyprzedzającą swoją epokę. Urodziła się w 1870 w Chiaravalle we Włoszech w wykształconej aczkolwiek niezamożnej rodzinie z klasy średniej. Dorastała w środowisku uważanym za bardzo konserwatywne w sprawach dotyczących kobiet, dla których jedyne akceptowalne miejsce było w domu, szkole lub w zakonie. Pomimo zdecydowanego sprzeciwu ojca i nauczycieli rozpoczęła i kontynuowała karierę naukową i została pierwszą kobietą-lekarzem we Włoszech.

W 1986 była wykładowcą na Międzynarodowym Kongresie Kobiet w Berlinie, a następnie wygłaszała swoje wykłady o emancypacji kobiet i reformach społecznych w Turynie, Rzymie i Londynie.

W 1896 uzyskała doktorat z psychiatrii i przyjęła asystenturę w Klinice San Giovani. Obserwując tam upośledzone dzieci zainteresowała się pedagogiką specjalną a później pedagogiką ogólną. Wykorzystując osiągnięcia francuskich lekarzy- pedagogów J.M.G Itarda i jego ucznia E. Seguina i będąc pod wrażeniem ich dzieł, opracowała materiał dydaktyczny zwany Materiałem Montessori. Praca z tym materiałem dała nieoczekiwane rezultaty. Dzieci upośledzone osiągały dobre wyniki w nauce, czego przykładem były pozytywne oceny z egzaminów do szkoły powszechnej.

W 1900 Montessori została mianowana dyrektorem nowej ortofonicznej szkoły działającej przy Uniwersytecie Rzymskim. Umieszczone tam dzieci były opóźnione w rozwoju lub autystyczne. Montessori zainicjowała reformatorski ruch w systemie, który uprzednio służył co najwyżej do zamykania upośledzonych umysłowo młodych ludzi w pustych pokojach. Rozpoznając u swoich pacjentów potrzebę stymulacji, celowej aktywności i poczucia własnej wartości, Montessori nalegała, aby pracownicy zwracali się do każdego dziecka z najwyższym szacunkiem. Stworzyła dla swoich młodych podopiecznych program, dzięki któremu uczyli się, jak dbać o siebie i swoje otoczenie. Montessori udoskonaliła ideę naukowego podejścia do edukacji, opartego na obserwacji i eksperymentach.

W 1901 Montessori rozpoczęła studia z pedagogiki eksperymentalnej z antropologii na Uniwersytecie Rzymskim. Pragnęła wykorzystać dotychczasowe doświadczenie w pracy z normalnie rozwijającymi się dziećmi. Wkrótce w ramach projektu socjalnego powstała świetlica dla ubogich dzieci z dzielnicy San Lorenzo w Rzymie. Marii Montessori powierzono zorganizowanie i kierowanie placówką. Nazwano ją Casa dei Bambini (Dom dziecięcy). Warunki, z którymi się tam zetknęła były bardzo trudne. Jednakże dzieci, które tydzień wcześniej włóczyły się bez celu, zaczęły na długie godziny zasiadać do konstruktywnych czynności. Były zafascynowane pomocami do ćwiczenia percepcji. Z wielką radością uczyły się też praktycznych codziennych czynności, które wzmacniały ich niezależność i poczucie własnej wartości. Z urwisów szalejących na ulicach zmienili się w chodząca grzeczność .Gazety zaczęły pisać o tym na całym świecie.

W 1907 uroczyście otwarto przedszkole. Przebywało tam ok. 50 dzieci w wieku od 3-6 lat. Początkowo był to eksperyment. Montessori chciała sprawdzić jak dzieci reagują i zajmują się pomocami rozwojowymi. Już po kilku tygodniach w zachowaniu podopiecznych zaczęły zachodzić duże zmiany. Z rozkojarzonych początkowo dzieci stawały się zdolne do coraz dłuższej koncentracji uwagi. W sali coraz więcej było ładu i ciszy. Dzieci doskonale się rozwijały, samodzielnie podejmowały działania.

Sukces Casa dei Bambini stał się punktem wyjścia szerokiego zainteresowania placówką pedagogów we Włoszech i w świecie. W krótkim czasie zaczęły powstawać kolejne Casa dei Bambini w Rzymie, Mediolanie, innych miastach włoskich oraz za granicą. Zaczęto organizować szkolenia dla nauczycieli przygotowujące do pracy z dziećmi. Pierwszy Międzynarodowy Kurs Pedagogiki Montessori odbył się w 1909 r. i tak do śmierci Montessori było ich prawie czterdzieści. Organizowano liczne kongresy poświęcone tej pedagogice, powstały liczne stowarzyszenia, najbardziej znaczącym jest Association Montessori Internationale (AMI) – Międzynarodowe Stowarzyszenie Montessori z siedzibą w Amsterdamie.

Montessori nazwała swoje odkrycia „sekretami dzieciństwa”. Małe dzieci wolą spontaniczne powtórzenia, poznawać i odkrywać raczej niż się bawić, koncentracje i samodyscyplinę. Potrzebne są jednak jeszcze dwie dodatkowe wartości konieczne , aby małe dzieci tak zareagowały: przygotowany, przemieniony nauczyciel oraz otoczenie przygotowane specjalnie pod możliwości edukacyjne dzieci.

W latach 1911 – 1952 Montessori odbyła liczne podróże uczestnicząc w kongresach pedagogicznych i organizując kursy dla nauczycieli, m.in. do USA, Anglii, Hiszpanii, Holandii, Austrii, Szwajcarii, Niemiec, Francji, Indii, Pakistanu, Szwecji. Wszędzie tam spotykała się z wielkim uznaniem. Powstały liczne dzieła, które cieszyły się ogromną popularnością. W USA pięciotysięczny nakład książki pt. „Montessori Method” został wykupiony w ciągu 4 dni.

W 1933 r. po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech książki Montessori zostały spalone (namawiały do pokoju na świecie). W 1938 r. w Austrii po wkroczeniu wojsk hitlerowskich zostały zamknięte szkoły Montessori. W 1939 r. Montessori wyjechała do Indii, gdzie z powodu wybuchu wojny musiała zostać aż do 1946 r. W tym czasie nastąpił rozkwit indyjskiego ruchu montessoriańskiego. Po powrocie do Holandii, aż do śmierci jeździła po świecie szerząc swą pedagogikę, prowadziła wykłady i szkolenia, brała udział w kongresach UNESCO.

Pedagogika Montessori dotarła niemal do wszystkich zakątków świata, jej prace zostały przetłumaczone na wiele języków. W 1949 r. Montessori została nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla.

Zmarła mając 82 lata w Noordwijk w Holandii, gdzie mieszkała od 1936 r.

Maria Montessori rozwijała swoją metodę drogą prób i błędów, snując edukacyjne przypuszczenia, co do powodów stojących za działaniami dzieci. Szybko podchwytywała ich wskazówki i nieustannie eksperymentowała ze swoimi metodami. Pierwszy „Dom Dziecięcy” zyskał uwagę z dnia na dzień, a tysiące odwiedzających opuszczało go w pełnym entuzjazmu zachwycie. Ogólnoświatowe zainteresowanie napłynęło, gdy Montessori powieliła swoją pierwszą szkołę w innych miejscach w całej Europie, a następnie w Stanach Zjednoczonych, uzyskując ten sam efekt. W latach 1912 – 1918, korzystając z pomocy Waszyngtońskiego Towarzystwa Montessori, do którego należeli Aleksander Graham Bell oraz córka Woodrowa Wilsona, Maria Montessori odbyła trzy podróże po Ameryce. Dała odczyty w Białym Domu, Carnegie Hall i na wielu uniwersytetach. Prowadziła programy szkoleniowe dla nauczycieli oraz zaaranżowała salę lekcyjną na międzynarodowych targach.

Dr Montessori była genialnym uczniem rozwoju dziecka, a podejście, które wyewoluowało z jej badań, zdaje test od ponad 100 lat w przedszkolach i szkołach Montessori na całym świecie. W czasie swojego życia dr Montessori została uznana za jednego z wybitnych światowych pedagogów.

Dr Montessori podsumowała dokonania swojego życia w następujący sposób:” Nasze miejsce było bardziej domem dla dzieci niż prawdziwą szkołą (przedszkolem). Przygotowaliśmy dla dzieci miejsce, gdzie kultura mogła zostać przyswojona bez konieczności wydawania bezpośrednich poleceń(… ) I tak odkryliśmy, że edukacja nie jest czymś, co robi nauczyciel, ale że jest to naturalny proces, który rozwija się spontanicznie w istocie ludzkiej. Nie jest on przyswajany poprzez słuchanie słów, lecz poprzez moc eksperymentów, za pomocą których dziecko działa na swoje otoczenie. Zadaniem nauczyciela nie jest mówić, ale przygotować i zaaranżować serię bodźców do kulturowego działania w specjalnym otoczeniu przygotowanym dla dziecka”.

Obecnie istnieje wśród psychologów i pedagogów rozwojowych coraz większa zgodność co do tego, że wiele z pomysłów Montessori o dziesięciolecia wyprzedziło swoje czasy. Dopiero w ostatnich latach, w miarę rozwoju naszego rozumienia rozwoju dziecka, odkrywamy jak wyraźna i rozsądna była jej intuicja. W miarę jak ruch Montessori zyskuje wsparcie i zaczyna wkraczać do amerykańskiego sektora szkół publicznych, z łatwością można stwierdzić, że droga Montessori jest zadziwiająco nowatorskim podejściem.